Gjatë 150 ditëve të para të luftës në Ukrainë janë publikuar 1,573 lajme të rreme, ku mediat nga Serbia janë burimi më i zakonshëm i dezinformatave. Këtu prinë Sputnik Serbia, Informer, portalit Novosti dhe Alo.
Kështu thuhet në një hulumtim të fundit të bërë nga SEE Check, duke shtuar se paratë janë motivi kryesor i këtyre mediave për përhapjen e propagandës.
“Shumica e dezinformatave vijnë nga mediat në Serbi. Edicioni serb i agjencisë ruse të lajmeve Sputnik është në vendin e parë për nga numri i artikujve me 33 prej tyre, i ndjekur nga Informer me 32, Novosti me 30 dhe Alo me 28 lajme”, thuhet në raport.
Hulumtimi tregoi se në mesin e 20 burimeve me artikujt më të pasaktë ose manipulues, 16 janë nga Serbia dhe me nga dy nga Mali i Zi dhe Bosnja e Hercegovina.
Në mesin e mediave nga Serbia dominojnë tabloidet, të cilat pa përjashtim janë politikisht favorite ndaj pushtetarëve aktualë.
Një nga dezinformatat nga Serbia është ai për presionin që po i bëhet vendit për shkak të mos vendosjes së sanksioneve ekonomike ndaj Rusisë, kështu që ndonjëherë në bazë të këtyre lajmeve pretendohet se “autoritetet serbe janë viktima më të mëdha të luftës në Ukrainë sesa vetë populli ukrainas”.
Facebook-u kryesor me numrin më të madh të dezinformatorëve, me 217 burime.
Kur bëhet fjalë për llojet e manipulimit, më i zakonshmi është “lajmi i rremë”, i cili ndodh përmes dy vlerësimeve të ndryshme – “lajme të rreme” kur bëhet fjalë për pretendime të pasakta dhe “lajme të rreme” kur bëhet fjalë për të njëjtin pretendim që transmetohet në burime të tjera. Ky lloj manipulimi është regjistruar më shumë se 640 herë.
Po ashtu, raporti tregoi se një numër i madh i teksteve dhe publikimeve manipulojnë fakte apo 331 lajme dhe përmbajnë dezinformata apo 269, gjë që tregon se lajmet për luftën në Ukrainë shpesh nuk janë plotësisht të fabrikuara, por më tepër një kombinim i pretendimeve të sakta dhe të pasakta dhe ky informacion paraqitet në mënyrë manipuluese dhe selektive.
Titujt manipulues (Clickbait) që ishin 116, vërtetojnë se motivet ekonomike janë të pranishme edhe në dezinformatat për luftën në Ukrainë.
Pretendimet manipuluese dhe të pasakta u publikuan nga 698 burime të ndryshme në të gjithë rajonin. Përveç 342 burimeve nga rrjetet sociale, ku të dhënat më alarmante janë se nëntë medie publike apo shtetërore publikojnë pretendime të pasakta dhe manipuluese.
Raporti përfshin gjithashtu një përmbledhje të narrativave që përfshijnë gjithçka – nga justifikimi i pushtimit rus të Ukrainës me akuzat për ekzistencën e laboratorëve biologjik, ekzistencën e nazizmit në Ukrainë ose mbrojtjen kundër NATO-s, përmes diskreditimit të presidentit të Ukrainës dhe deri te lidhja me teoritë e ndryshme konspirative.
Në fund, hulumtimi tregon se ndryshimi më i madh në krahasim me dezinformimin pro-ruse është se ka më pak lajme të tilla, të cilat nuk janë aq virale, nuk kanë burime nga zyrtarët dhe institucionet, ndryshe nga narrativat propagandistike ruse.
